Egzotyczne akcenty w architekturze

Prof. dr hab. inż. arch., prof. zwyczajny Ernest Niemczyk, pracownik naukowy Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej; Dyrektor Instytutu Historii Architektury, Sztuki i Techniki Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej; Ekspert z dziedziny historii architektury antycznej, egzotycznej oraz historii wnętrz i mebla:

Dekoracyjny wymiar architektury szczególnie mocno podkreślał styl rokoko. Rozwój gospodarczy, który nastąpił na początku XVIII w., przyczynił się do wzrostu znaczenia luksusu i wygody, co z kolei spowodowało zmiany w architekturze. Styl rokoko przede wszystkim był związany z dekoracją wnętrz. Oprócz wielkich pałaców, stawiano ogrodowe pawilony często wzorowane na cytatach chińskich. Używano też motywów: parasola, pagody, palmy i egzotycznych zwierząt.

W okresie międzywojennym architekt Bruno Taut zafascynował się kulturą japońską, która na pierwszym planie stawiała człowieka, a architekturę traktowała jedynie jako jego tło. W myśl tej zasady architektura nie powinna zakłócać wewnętrznego bogactwa człowieka. Na początku XX w. ciekawą mieszankę stylów architektonicznych zaproponowali przedstawiciele nurtu art déco, który był wyrazem sprzeciwu wobec braku dyscypliny przestrzennej typowej dla sztuki secesyjnej. Art déco domagał się nowoczesnego projektowania, z myślą o funkcji i wpływie przedmiotu na fizyczne i społeczne otoczenie człowieka. Jego symbolem stały się łuk, którego używano zarówno jako elementu konstrukcyjnego, jak i dekoracyjnego. W latach 60. XX w. inspiracją dla architektów ponownie stała się kultura japońska, która hołdowała koncepcji metabolizmu, odrzucającego założenia monumentalne.

Egzotyczność współczesnych rezydencji najczęściej podkreślają ogrody utrzymane w stylu japońskim, francuskim czy angielskim, które zapracowanym właścicielom mają zapewnić wyciszenie i relaks. Azjatycki styl podkreślą długie okapy, zapewniające horyzontalność dachów, a także ornamenty i zdobienia na elewacji. Jednak oczekiwaną egzotyczność najłatwiej oddać we wnętrzach, gdzie możemy zastosować egzotyczne gatunki drewna, kamień czy porcelanę. Często wystarczy aranżacja niewielkiej witryny z pamiątkami, skarbami czy mapami z dalekich podróży.

Wielu inwestorów, którzy żyją w krainie zuniformowanych „pudeł”, jako egzotyczne postrzega klasyczne dwory polskie, przez lata budujące narodową tożsamość. Klasyczne reminiscencje powracają w rezydencjach w postaci takich elementów, jak portyk kolumnowy czy ryzalit zwieńczony tympanonem.