Projektowanie to więcej niż ładny obrazek

Obraz, który nas kreuje przybiera wiele postaci: w teledyskach jest pulsujący, w reklamach jaskrawy, niecierpliwy w przekazie, wyraźny i zawsze łatwo dostępny. Przestrzeń, do jakiej przenosi się nasza świadomość, jest przeładowana treścią i w swojej nieskończoności nieludzka – jak linia czasu Facebooka. Gdy dominuje jeden zmysł, inne stopniowo zanikają. Wszyscy więc zaczynamy cierpieć na atrofię polisensualności i identyfikować świat tylko i wyłącznie z dwuwymiarowymi komunikatami wizualnymi. Doskonale opisuje to m.in. Juhani Pallasmaa w swojej przełomowej książce „Myśląca dłoń”.

Jak łatwo się domyślić – ma to ogromny wpływ na świat projektowy, na oczekiwania inwestorów oraz sam proces twórczy. Projektowanie zaczęło się więc opierać na pięknych obrazkach, np. kolekcji zdjęć na Instagramie. Wiele osób (wliczając w to samych projektantów) zaczyna myślenie o wymarzonym domu od tworzenia takich właśnie cyfrowych kolekcji: „kanapę poproszę z tego wnętrza, podoba mi się lampa z tego katalogu, tamten dywan też jest świetny”. Coraz rzadziej zaglądamy też do prasy drukowanej, a dotyk papieru i realnego przedmiotu, jakim jest chociażby gazeta, to przecież coś więcej niż szukanie informacji i inspiracji. To przyjemny rytuał o wielu znaczeniach.

Obserwując prace projektantów wnętrz, można więc dojść do smutnego wniosku: jest w nich coraz mniej myśli, pomysłów, idei, a coraz więcej skopiowanych obrazków. Projekty zdają się składać z zaczerpniętych z popularnych portali motywów i kolorów. A kiedy kopiujemy wzory, niestety, automatycznie maleje wartość projektu. Nadprodukcja pięknych obrazków, bez głębi i opowieści w tle, powoli zabija kreatywność. W dobie cywilizacji informacyjnej taka metoda projektowa stała się jednak najszybsza, najłatwiejsza i otrzymała cichą legitymizację społeczeństwa.

W pędzie za „ładnym obrazkiem” nie można jednak zapominać, jaki jest prawdziwy cel projektowania. Jest nim – nic dodać, nic ująć – tworzenie funkcjonalnego i pięknego świata dla człowieka. No i tu mamy już pierwszy zgrzyt – oto na pierwszym miejscu nie jest obrazek, a człowiek. Projektowanie – wg powyższej definicji – zaczyna się od człowieka i świata. Uważam, że podstawową cechą projektanta powinna być umiejętność stawiania mądrych pytań, a nie szukania błyskotliwych odpowiedzi. Takie pytania to m.in.: Jak Państwo chcą czuć się w tym wnętrzu?, Czym jest dla Państwa ognisko domowe?

Projektowanie zorientowane na człowieka i lokalny kontekst (np. kulturowy, polityczny, geograficzny) tworzy dzieła wybitne – idee, znaki w przestrzeni, styl życia. Daje prawdziwe szczęście i pomaga odszukać sens życia – niezależnie, czy jest to kominek we wnętrzu, czy ławka nad brzegiem morza dla osób starszych. Myślenie „obrazkiem” daje niestety tylko kolejny obrazek, który bardzo szybko blaknie i znika – nie ma bowiem żadnego znaczenia.

Podziel się swoimi refleksjami:
sikorawnetrza@gmail.com

Autor: dr hab. Jan Sikora