Jak chronić drewno - piękno na lata

Drewno niszczą owady (np. korniki), deszcz, śnieg, promieniowanie UV, ogień, grzyby domowe. Właściwa konserwacja zapobiega jego biodegradacji i sprawia, że surowiec zyskuje bardziej atrakcyjną kolorystykę. W zależności od potrzeb można też wyeksponować lub zamaskować usłojenie drewna. Po zastosowaniu preparatów ogniochronnych, drewno staje się również niezapalne.

Wszechstronna ochrona

Rolą impregnatu jest zabezpieczenie drewna przed owadami, grzybami domowymi, ogniem, glonami czy pleśnią, które powodują jego biodegradację. W przypadku drewna konstrukcyjnego (np. słupów podpierających altanę) sprzyjają także bezpieczeństwu. Drewno impregnowane jest mocniejsze, przez co mniej narażone na zniszczenie przez wiatr, ogień czy śnieg. Preparaty ogniochronne zaś zmniejszają ryzyko pożaru, np. drewutni czy elewacji.

Drewno surowe, zwłaszcza konstrukcyjne, powinno być zakonserwowane impregnatem technicznym lub gruntującym. Duże i liczne elementy drewniane, zanim zostaną zamontowane, najwygodniej i najszybciej zaimpregnować w specjalnej wannie. Taką usługę zamawia się w firmach budowlanych. Impregnaty można także nanosić pędzlem, wałkiem lub pistoletem (w zależności od preparatu) na gotowe elementy z drewna, jak ogrodzenia, pergole, meble, elewacje.

Warto pamiętać, że elementy architektury ogrodowej, np. kratki, altany, domki narzędziowe, są często impregnowane w standardzie przez producentów. Takie drewno ma wtedy charakterystyczne przebarwienia (np. w kolorze zielonym). Drewno zakonserwowane impregnatem technicznym lub gruntującym jest przygotowane do nałożenia warstwy preparatu ochronno dekoracyjnego, np. lakieru lub farby. Niektóre impregnaty nie tylko chronią, ale i dekorują. Dostępne są w wersjach bezbarwnej i wielu kolorach. W ich przypadku trzeba zwrócić uwagę przed jakimi czynnikami chronią drewno. Może się zdarzyć, że nie chronią np. przed owadami.

Funkcja i dekoracja

Preparaty ochronno dekoracyjne przedłużają żywotność drewna oraz dają pożądany efekt wykończeniowy. Stosuje się je do surowego drewna, wykończonego impregnatami technicznymi i gruntującymi oraz odnawiania drewnianych powierzchni. Do wyboru są lakiery, lakierobejce, impregnaty ochronno dekoracyjne, lazury, oleje, farby. Ich zakres ochrony nie zawsze obejmuje wszystkie czynniki. Różne są także efekty wykończeniowe, dlatego wybór preparatu ochronno dekoracyjnego trzeba dokładnie przemyśleć. Muszą być dopasowane do potrzeb, rodzaju drewna, stylu domu i ogrodu. Warto trzymać się zasady, by kolorystykę elementów drewnianych na zewnątrz domu ograniczyć, najlepiej do jednej tonacji. Dzięki temu dom i jego otoczenie będą spójne stylistycznie. Poszczególne gatunki drewna, np. sosna, tek, brzoza, różnie absorbują nanoszone preparaty ochronno dekoracyjne. Ich powierzchnia, mimo wykończenia tym samym preparatem, może nie być identyczna. W sklepach próbniki wykończeń są zwykle robione na sośnie. W razie wątpliwości co wybrać, warto zapytać specjalistę.

Sposób nanoszenia

Wybór preparatu do ochrony drewna to decyzja na lata. Jeśli wybierze się np. olej, nie będzie można w przyszłości zastosować lakieru i odwrotnie. Trzeba pamiętać, że powierzchnie drewniane wykończone określonym rodzajem preparatów nie zawsze przyjmują nanoszenie preparatów innego rodzaju. Łatwiej też zmienia się kolor na ciemniejszy niż jaśniejszy. Warto zachować ulotki preparatów wykorzystanych do pierwszej aplikacji w domowym archiwum. To ważne zwłaszcza w przypadku dużych powierzchni drewnianych, jak elewacja, ogrodzenie, altana. Na ulotce podany jest nie tylko rodzaj użytego preparatu, ale i jego kolor. Po latach, gdy drewno trzeba będzie poddać renowacji, nie będzie kłopotu jaki preparat kupić. To pomaga także w zachowaniu jednolitej kolorystyki (można dokupić identyczny kolor). Zawartość opakowania trzeba co jakiś czas mieszać. Pigmenty mogą się bowiem oddzielać i osadzać na dnie, przez co drewno ma niejednolity kolor. Mieszanie temu zapobiega. Czasami bywa tak, że drewno trzeba zabezpieczyć, ale brakuje czasu na czekanie, by poszczególne warstwy dobrze wyschły. Wygodnym rozwiązaniem są wtedy preparaty, które schną szybko. Niektóre już po godzinie od naniesienia na drewno są odporne na deszcz.

Wybierz odpowiedni preparat

Impregnat

Zabezpiecza drewno przed jednym lub kilkoma czynnikami, np. owadami, ogniem, grzybami, promieniowaniem UV. Niektóre impregnaty są polecane do gruntowania – nanosi się je przed położeniem powłoki dekoracyjnej. Inne mają właściwości ochronno dekoracyjne. Rodzajem impregnatu jest np. bejca. Dostępne są impregnaty bezbarwne i w różnych kolorach.

Lakier

Podkreśla naturalne usłojenie i barwę drewna, ale może też je koloryzować. Nadaje drewnianym powierzchniom gładkość i połysk. Chroni przed zmianą barwy pod wpływem promieni słonecznych oraz wnikaniem brudu i wody w pory drewna.

Lakierobejca

To lakier plus bejca w jednym. Lakierobejca uwypukla usłojenie i barwę drewna. Możliwa jest zmiana lub poprawienie jego naturalnego koloru. Chroni przed promieniowaniem UV oraz wilgocią, grzybami, glonami, a niektóre także przed owadami. Wykończona powierzchnia jest gładka, błyszcząca lub półbłyszcząca.

Lazura

Chroni drewno przed wilgocią, grzybami, promieniowaniem UV, a często również owadami. Do wyboru są preparaty bezbarwne oraz kolorowe. Podkreślają usłojenie, a jednocześnie tuszują drobne usterki drewna.

Farba

Nadaje drewnu kolor, chroni przed brudem, opadami atmosferycznym i promieniowaniem UV, pleśnią. Może być kryjąca lub półprzezroczysta.

Olej

Podkreśla naturalną kolorystykę i usłojenie drewna. Nie tworzy powłoki. Chroni drewno przed promieniowaniem UV, wilgocią, wysychaniem, pękaniem, brudem.

Biocydy

Preparaty dedykowane do ochrony drewna przed czynnikami biologicznymi, np. owadami i grzybami domowymi. Stosuje się je do drewna surowego i wykończonego (zgodnie z instrukcją na opakowaniach).

Autor: Małgorzata Nietupska