Tak ważne jak... schody

Forma schodów wynika głównie z architektury rezydencji, czyli kompozycji jej przestrzeni wewnętrznej. Mogą być one proste, spiralne, rozkładające się jak talia kart lub kaskadowe, umieszczone w „powietrzu” albo „przytulone” do ściany. Niezależnie jednak od tego, jaką formę uzyskają, muszą być wygodne. Jednym z warunków decydujących o ich komfortowym użytkowaniu, jest ich oświetlenie. Oprócz funkcji użytkowej, pełni ono również funkcję dekoracyjną, efektownie podkreślając stopnie czy poręcz schodów.

W kwestii praktycznej zawiera się też zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom schodów. Rodzaj ich konstrukcji oraz użyte w nich materiały muszą uwzględniać wiek oraz sprawność mieszkańców domu. Stabilna poręcz i właściwie wyprofilowane stopnie powinny chronić ich przed upadkiem.

Po pierwsze wygoda

Najczęściej stosowany rodzaj schodów to wygodne i bezpieczne, załamane pod kątem prostym, schody dwubiegowe ze spocznikiem, czyli podestem znajdującym się między piętrami. Schody dwubiegowe mogą być także tzw. powrotne, czyli na planie litery U.

Odmianę schodów dwubiegowych stanowią schody zabiegowe. Pozbawione spocznika zmieniają kierunek dzięki zróżnicowanej szerokości stopni. Niestety, ten rodzaj konstrukcji nie jest zbyt wygodny, ponieważ stopnie o zmiennej szerokości nie zapewniają stopie odpowiedniego oparcia.

Jeśli chodzi o ilość zajmowanego miejsca, najbardziej oszczędne są ustawione w linii prostej, z reguły bez spocznika, proste schody jednobiegowe. Równocześnie są one dość kłopotliwe w eksploatacji, głównie ze względu na długość i ilość ułożonych w jednej linii stopni. Rozwiązaniem, które poprawi komfort ich użytkowania, jest zastosowanie spocznika pośredniego.

Na planie koła lub kwadratu, ze stopniami w kształcie trójkąta, koła lub trapezu, mocowane na słupie – takie mogą być schody kręcone. Wyglądają efektownie, zajmują mało miejsca, ale nie należą do szczególnie wygodnych w użytkowaniu. Problemy z poruszaniem się po nich będą miały zwłaszcza osoby starsze, dla dzieci są po prostu niebezpieczne. Efektownością nie ustępują im schody typu wachlarzowego, których stopnie rozwijają się wzdłuż łuku koła albo elipsy. Jeśli ich łuk jest łagodny, są całkiem wygodne.

 

Ekstrawagancki beton

Schody zyskują swój charakter dzięki zastosowanym do ich budowy szlachetnym materiałom. Główne elementy ich konstrukcji najczęściej wykonuje się z drewna lub stali. Drewno może być klejone, lite lub gięte, stal – nierdzewna chromowo-niklowa lub czarna węglowa. Na stopnie świetny jest kamień, szkło, ekstrawagancki beton albo tworzywa sztuczne, no i oczywiście drewno. W tym ostatnim przypadku mamy tak ogromny wybór gatunków, że bez trudu wybierzemy stopnie o odpowiedniej twardości, usłojeniu czy wybarwieniu. Z gatunków rodzimych sprawdzają się, np. buk, dąb, klon; spośród egzotycznych gatunków drewna możemy wybrać: badi, bodo, padok, mahoń, iroko. Sposobów wykończenia drewna jest bardzo wiele, do wyboru mamy: lakierowanie, woskowanie, bejcowanie i malowanie. W przypadku stopni ze stali możemy wybrać formę perforowaną, gładką lub ryflowaną. Konkurencją dla nich jest aluminium, a nawet mosiądz. Jeśli chodzi o wykończenie stali, to dostępne są stal cynkowana, malowana natryskowo albo proszkowo, bądź też stal nierdzewna, która występuje w wersji szlifowanej, matowionej lub polerowanej. Przez polerowanie wykańcza się również powierzchnie mosiężne, choć sprawdza się również ich matowienie, patynowanie czy satynowanie.

Poręczna poręcz

Bardzo ważnym elementem dekoracyjnym schodów jest balustrada. Jej projekt i rodzaj wykończenia podkreślają indywidualny styl schodów, a także pozwalają w harmonijny sposób wkomponować je we wnętrze. Każda balustrada stanowi konstrukcję, na którą składają się słupki nośne, poręcz oraz wypełnienie.

Słupki zapewniają stabilność i mogą być wykonane z drewna (proste, toczone, rzeźbione) albo z metalu, w postaci rur lub profili. Poręcz najczęściej wykonywana jest z drewna, choć w przypadku bardziej nowoczesnych form schodów sprawdzą się w tej roli także metal albo tworzywo sztuczne. Najważniejsze jest, aby była zaprojektowana na właściwej wysokości, optymalnie wyprofilowana oraz solidnie przymocowana do konstrukcji balustrady, co ma istotny wpływ na bezpieczeństwo użytkowania schodów.

 

Od drewna do szkła

Możliwość stosowania różnych materiałów i komponowania dowolnych wzorów decyduje o tym, że najistotniejszym elementem, wpływającym na estetykę schodów i balustrady, jest ich wypełnienie. Zwykle w jego roli występuje drewno – proste, gięte, surowe albo rzeźbione. Zimne w dotyku wypełnienie metalowe przyjmuje postać rur, kształtowników, linek ze stali nierdzewnej lub ocynkowanej, czasami również siatki metalowej lub perforowanej blachy. Dość często wykorzystywane są elementy kutego żelaza, np. z motywami roślinnymi, łączone z kamiennymi detalami. Z kolei rozwiązaniem najbardziej pożądanym w domach, utrzymanych w minimalistycznej konwencji, jest szkło. Może ono występować w wersji bezbarwnej lub kolorowej, o powierzchni gładkiej lub piaskowanej. Ze względu na bezpieczeństwo użytkowników, szklane wypełnienie jest hartowane, bezodpryskowe lub z folią wewnętrzną.

Nowa jakość

Rola, jaką będą pełnić schody w naszym domu, zależy od nas. Ich obecność może ograniczyć się do „czystej funkcji”, sprowadzając walory estetyczne do prostej i czytelnej formy, łagodnie wtapiającej się w przestrzeń. Na drugim zaś biegunie są schody, które poza ciężarem użytkowym wnoszą w przestrzeń nową treść ozdobną. Często poprzez swoją okazałą bryłę oraz dekoracyjne wykończenie zajmują we wnętrzu wręcz dominującą pozycję.

Autor: Wojciech Buszko